Thủy văn ở lưu vực sông Cửu long

Phân tích thông kê về bộ dữ liệu dòng chảy hơn 80 năm từ các trạm thủy văn chính dọc theo sông Cửu long đã chỉ ra rằng có một khuynh hướng giảm lưu lượng dòng chảy về độ lớn của lũ và các trường hợp dòng thấp, ví dụ: Đỉnh trung bình hằng năm của dòng chảy là giảm, ngược lại các giai đoạn dòng thấp có khuynh hướng tạo nên dòng chảy cao hơn. Hình 1 là các đường khuynh hướng chỉ ra dòng chảy tối đa hằng năm.

Hình 1: Các khuynh hướng theo chiều đi xuống đáng kể về dòng chảy trung bình hằng năm ở 4 trạm thủy văn trong lưu vực sông Cửu long. Theo chiều kim đồng hồ bắt đầu từ góc trái phía trên. Vientiana, Thakkek, Mukdahan và Pakse.

Tuy nhiên để phát hiện biến động xảy ra mang tính sự kiện lớn và để thu nhận sự không ổn định về chuỗi thời gian phục vụ cho việc tính toán, những thông kê rất lớn phải được thực hiện bằng cách sử dụng Phân bố cực trị tổng quát (GEV distribution) không ổn định. Nó được áp dụng với 2 biến khác nhau: dòng tối đa hằng năm (vị trí, tham số hình dạng như các đại lượng ngẫu nhiên) và sự thiếu hụt dòng tối đa hằng năm dưới ngưỡng 20% (tham số vị trí như các đại lượng ngẫu nhiên). Kết quả về dòng tối đa hằng năm đã được xác định. Toàn bộ các trạm chỉ ra khuynh hướng giảm đối với tham số vị trí (sự giảm về lũ trung bình hằng năm, điều này được chứng minh qua các đường phân tích khuynh hướng) và khuynh hướng tăng đối với tham số cấp độ ở Thakkek, Pakse và Kratie ( sự tăng về biến động). Để phản ánh, Hàm mật độ xác xuất (pdf) của dòng chảy tối đa hằng năm ở Pakse được biểu thị ở hình 3 theo hai mô hình khác nhau năm 2003.

Hình 2: Hai Hàm mật độ xác xuất (pdf) tương xứng với ứng dụng của mô hình Phân bố cực trị tổng quát không ổn định và mô hình Phân bố cực trị tổng quát ổn định với dòng tối đa hằng năm ở Pakse. Trường hợp không ổn định có hai biến: tham số vị trí và cấp độ.

Nhìn vào hình 2 ta thấy Hàm mật độ xác xuất (pdf) của Phân bố cực trị tổng quát không ổn định thấp hơn Hàm mật độ xác xuất (pdf) của Phân bố cực trị tổng quát ổn định và xác xuất của lũ hơn 50000m3/s là lớn hơn trong trường hợp này mặc dù tham số vị trí giảm. Điều này có nghĩa rằng, trung bình lũ đang giảm mặc dù các biến động tăng. Năm có hiện tượng lũ lớn đang xảy ra thường xuyên hơn trong mùa lũ thấp. Đối với lưu lượng dòng thấp, chỉ có tham số vị trí được sử dụng như là một biến. Các khuynh hướng giảm đáng kể của sự giảm lưu lượng tích lũy, điều này có nghĩa là các giai đoạn lưu lượng dòng thấp đang bị giảm. Ví dụ dòng chảy vào mùa khô có chiều hướng giảm, điều này phù hợp với các phân tích đường khuynh hướng.